Szerszeń – skrzydlaty potwór? Fakty i mity.
Lato jest okresem rozwoju nie tylko roślinności ale także owadów. Pojawiają się w naszym sąsiedztwie różne owady szukające miejsca dla swoich rodzin. Od nas zależy jak to sąsiedztwo będzie się układało.
Któż nie spotkał się z opinią, że najgroźniejszym w naszym rejonie geograficznym owadem jest szerszeń.
„Jego jad zabija, wielu ludzi zmarło w wyniku ataku tego strasznego potwora!„.
Okazuje się, że jest to klasyczna legenda oparta o instynktowne lęki, jakie wzbudza w nas ten duży osowaty. Osa i pszczoła żądlą dotkliwie, więc pewnie wielokrotnie większy od nich szerszeń jest wielokrotnie groźniejszy!
To trochę jak z wilkiem, wilk jest dziki, wilk jest zły… Bracia Grimm wmawiali nam przez setki lat, by bać się wilka, no to się go boimy, nawet podświadomie. A rzeczywistość jest taka, że to nas wilki się boją. Oczywiście zdarzają się (ostatnio bardzo nagłaśniane przez lobby myśliwskie) wypadki ataku wilka na człowieka czy psa. Jednak bliższe badania wykazują, że są to albo mieszańce z psem, albo uciekinierzy z niewoli, w której lęk przed człowiekiem został stępiony. Ale się boimy.
Brak wiedzy i podświadomość.
Podobnie jest z szerszeniem. Co o tym mówi nauka?
Toteż jad wielkiego szerszenia jest porównywalny do tego u o wiele mniejszych os czy pszczół. Jednak jego użądlenia są znacznie boleśniejsze, ponieważ żądło jest większe i głębiej penetruje tkankę, a jad zawiera 5% acetyloholiny, która powoduje silne pieczenie.
Za jednym użądleniem szerszeń wstrzykuje ok. 0,2 mg jadu, statystyki wykazują, że dawka śmiertelna ich jadu wynosi w zależności od organizmu od 10 do 90 mg NA KAŻDY KILOGRAM CIAŁA.
A więc trzeba co najmniej kilkuset użądleń człowieka, żeby ten zmarł.
Co więcej, tylko około 1/10 roju liczącego kilkaset osobników żądli, trzeba wyjątkowego pecha, by stać się obiektem ataku kilku rojów jednocześnie. Dlatego trudno dotrzeć do statystyk potwierdzających śmiertelne zejście po użądleniu szerszenia.
Oczywiście ludzie uczuleni na jad owadów muszą także wobec szerszeni zachować szczególną ostrożność, tu nie ma żartów.
Na zakończenie warto dodać, że szerszenie są zdecydowanie mniej agresywne niż pszczoły czy osy, znacznie trudniej sprowokować je do ataku. To trochę tak jak z dużymi psami, które są o wiele mniej agresywne od tych maluchów, czujących stałe zagrożenie i rzucających się z zębami na każdą łydkę w pobliżu…
Jak zachowywać się, by uniknąć ataku szerszenia?
Po pierwsze nie panikować, nie wykonywać gwałtownych ruchów, najlepiej gdy w pobliżu jest gniazdo, spokojnie się oddalić.
Po drugie, jeśli szerszeń wleci do mieszkania, otworzyć okna tak by umożliwić mu wylot, nie wykonywać gwałtownych ruchów, nie atakować owada. Można delikatnie zastawiać mu drogę nap gazetą, by poprowadzić do bezpiecznego wylotu.
Gdyby się zdarzyło, że owad na nas usiądzie, zachować spokój, na pewno nie siadł w celu ataku, tylko zwabiony jakimś zapachem, zbada źródło i odleci. Zwierzęta nie kierują się irracjonalnymi pobudkami, nigdy nie atakują nie sprowokowane, ta zasada działa wobec innych owadów żądlących oraz wszystkich dzikich zwierząt z wilkami na czele.
W przypadkach trudnych, gdzie w pobliżu są dzieci a szerszenie (czy osy) upodobały sobie nasz parapet czy poddasze by zbudować tam gniazdo, można poprosić służby (Straż Miejska, Straż Pożarna-w sytuacji zagrożenia) , lub zaprzyjaźnionego pszczelarza (posiada odpowiednie ochronne ubranie) o pomoc w jego usunięciu.
Na koniec uwaga, przykazanie NIE ZABIJAJ tyczy się także owadów, zwykle pełnią one bardzo ważną rolę w ekosystemie. Szerszenie na przykład ograniczają między innymi populacje os.
Więc zostawmy je w spokoju, to i one nie będą nam szkodzić. Czas najwyższy wznieść się nad przysłowiowe „chłop żywemu nie przepuści”, nie zabijać a chronić, to postawa nowoczesnego, mądrego człowieka.
W.S.
edit 2020
Żródła:
Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN
Henryk Sandner: Owady. PWN
.P. King, M.D. Spangfort. Structure and biology of stinging insect venom allergens. „International Archives of Allergy and Immunology”.
zdjęcia internet
